تسمه تایم چیست و چه زمانی باید تعویض شود

تسمه تایم یا تسمه تایمنیگ چیست؟

خودروهای درون سوز به منظور تولید نیروی محرکه به چهار مرحله مکش ،تراکم  ،احتراق و تخلیه وابسته هستند.در  تمامی مراحل فوق سوپاپ ها با باز و بسته شدن خود نقش اساسی را ایفا می نمایند. این باز و بسته شدن توسط میل بادامک صورت می گیرد. میل بادامک نیروی لازم برای حرکت دورانی خود را توسط تسمه تایم از میل لنگ دریافت می کند. در حقیقت تسمه تایم وظیفه ارتباط میل لنگ و میل بادامک را بر عهده دارد. اما سوپاپ ها باید متناسب با وضعیت پیستون ها باز و بسته شوند و این نیاز به زمان بندی خاص و بسیار دقیقی دارد. در حقیقت وظیفه این زمان بندی بر عهده تسمه تایم و میل بادامک می باشد.در نتیجه هرگونه خللی در کار تسمه تایم باعث خواهد شد که سوپاپ ها از کنترل خارج شود و با توجه به فشارهای ناشی از بالا و پایین شدن پیستون ها حرکت کند که آسیب های جدی را در پی خواهد داشت.

قابل ذکر است در گذشته بجای تسمه تایم از زنجیر تایم استفاده می گردید تا احتمالا پاره شدن به صفر برسد اما بدلایلی از قبیل کوچک و سبک کردن موتور، زنجیر تایم جای خود را به تسمه های لاستیکی داد. البته هنوز هم هستند خودروهای مدرن جهان که از زنجیر تایم استفاده می کنند.

دلایل پاره شدن

هر قطعه در موتور دارای عمر مفیدی است که با توجه به فشار وارده،قدرت موتور و همچنین جنس بکار رفته متفاوت است . تسمه تایم هم از این قاعده مستثنی نیست و بعد از کارکرد مشخصی از موتور ضعیف شده و به صورت ناگهانی پاره خواهد شد. معمولا خودروسازان با توجه به شرایط اشاره شده میزان مدت عمر مفید تسمه تایم را پیش بینی کرده و به مالک توصیه می کنند که پس از این میزان اعلام شده اقدام به تعوبض تسمه تایم نمایند. اما باید توجه داشته باشید که در برخی مواقع (بسته به نحوه رانندگی ) این اتفاق زودتر از زمان اعلام شده توسط سازنده اتفاق می افتد.

پاره شدن تسمه تایم به چه قطعاتی آسیب می رساند

میزان آسیب دیدگی ناشی از پاره شدن تسمه تایم در خودرو های گوناگون بسته به نوع طراحی موتور متفاوت است. برای مثال موتور های قدیمی پراید بدلیل کوتاه بودن شاتون پیستون به سوپاپ ها نرسیده و در صورت پارگی تسمه تایم فقط خاموشی موتور را در پی خواهد داشت. اما بیشتر خودروها نظیر پژو 405 در صورت پاره شدن تسمه تایم ،پیستون با سوپاپ و سر سیلندر برخورد شدیدی کرده وباعث کج شدن میل سوپاپ و آسیب دیدگی جدی  سر سیلندر می گردد.این اتفاق در خودروهای دیگر نظیر ریو عواقب بدتری را در پی خواهد داشت و گاها باید قسمتی از موتور را تعویض کرد.

بهترین زمان تعویض تسمه تایم

پس تا اینجا متوجه شدیم که تسمه تایم باید پیش از روزهای پایانی عمر خود تعویض گردد اما از کجا باید بدانیم بهترین زمان تعویض تسمه تایم چه زمانی است. همانطور که اشاره شد در کتابچه راهنمای ارائه شده توسط سازنده به این نکته اشاره شده  که بعد از هر چند هزار کیلومتر ،تسمه تایم نیاز به تعویض دارد. پس از اگر خودروی صفری را خریداری کردید حتما این بخش را مطالعه نمایید و مطابق با دستور العمل یاد شده در زمان مقرر تسمه تایم را تعویض نمایید. اما به باید داشته باشید همانطور که اشاره شد در برخی از مواقع این اتفاق زودتر از زمان تعیین شده توسط سازنده اتفاق خواهد افتاد پس بهتر است حدود 5 تا 10 هزار کیلومتر زودتر به مکانیک جهت تعویض مراجعه نمایید.

اما اگر خودروی دست دومی را خریداری می نمایید قضیه کمی متفاوت است .چرا که شما بعنوان مالک جدید نمی تونید اطمینان حاصل کنید که تسمه تایم موتور در زمان مقرر تعویض شده است یا خیر. همچنین اطلاع از زمان آخرین تعویض تسمه تایم هم بسیار مشکل است در نتیجه به منظور حصول اطمنیان از این موضوع حتما به مکانیک مراجعه نمایید  چرا که در بیشتر خودروها  بررسی تسمه تایم با برداشتن قاب روی آن ،کار بسیار آسان و پیش پا افتاده است.

مطلب دیگری که باید به یاد داشته باشید این است که تسمه تایم معمولا پیش از پاره شدن در زمان روشن شدن موتور و یا شتاب گیری های سریع صدای شبیه به قیژ قیژ ایجاد می نماید که می توان از آن به عنوان صدای مرگ یاد گرد. در این صورت حتما به مکانیک مراجعه نمایید.

زمان تعویض تایم برای خودروهای پر مصرف حاضر در بازار

همانطور که تاکید گردید زمان تسمه تایم در خودروهای مختلف بسیار متفاوت است برای مثال برخی از خودرو های امروزی مانند هیوندایی که چهار سیلندر است شش سال یا 96 هزار کیلومتر و یا بعد از 2 سال یا 24 هزار کیلومتر انجام می پذیرد. فولکس واگن این کار را بعد از 64 هزار کیلومتر توصیه می کند اما در بعضی از مدل های فورد بعد از 160 هزار کیلومتر این کار صورت می گیرد. در ذیل به زمان مناسب تعویض تسمه تایم در خودروهای مختلف که از دفترچه راهنمای سازنده استخراج شده است اشاره شده است.

میتسوبیشی پاجرو 1992 – 2008 : 100000 کیلومتر

میتسوبیشی گالانت 1992 – 1993 : 85000 کیلومتر

میتسوبیشی لنسر 1990 – 1993 : 90000 کیلومتر

هیوندای آوانته : 100000 کیلومتر

هیوندای ورنا : 65000 کیلومتر

کیا ریو : 65000 کیلومتر

مزدا 323 : 70000 کیلومتر

تویوتا کرولا 2005 – 2012 : 90000 کیلومتر

فولکس واگن کدی : 85000 کیلومتر

فولکس واگن گل : 85000 کیلومتر

پژو 405 1.4 TU3 لیتری : 70000 کیلومتر

پژو 405 : 60000 کیلومتر

پراید : 100000 کیلومتر

رنو مگان 2000 : 60000 کیلومتر

رنو لوگان ( تندر ) : 40000 کیلومتر

سیتروئن زانتیا :65000 کیلومتر

در پایان باز هم تاکید می کنیم که هرگز با تمسه تایم کهنه رانندگی نکنید چرا که بررسی و تعویض تسمه تایم از مهمترین سرویس های دوره ای محسوب می گردد.لذا رانندگی با تسمه تایم کهنه ریسک بالایی دارد و در صورت پاره شدن عواقب و خسارت های مالی بدی را در پی خواهد داشت.